De ontwikkeling van executieve functies
Ontwikkeling van executieve functies
‘De rol van de hersenen’ beschrijft voor een groot deel de ontwikkeling van de executieve functies in de hersenen. Om een volledig en goed begrip te krijgen van de ontwikkeling van executieve functies is het belangrijk om te weten wat er gebeurt als er in deze ontwikkeling iets mis loopt. Hiervoor kijken we kort naar de ontwikkelingsboog van executieve functies. Vanaf de peutertijd vinden kinderen het geweldig om zich voort te bewegen met speelgoed. Op eenvoudige wagentjes en loopfietsjes beginnen ze met het voortduwen van zichzelf en het leren remmen met hun voeten. Vaak krijgen ze al snel een driewieler en leren ze hoe je je voort kan bewegen door middel van trappers. Ze leren dingen over snelheid, sturen en toezicht houden. Het kind kan nog niet op hindernissen en verkeer letten. Jonge kinderen moeten net als bij fietsen op school worden geholpen met de organisatie in de klas en routines in de klas.
Na de driewieler krijgen de kinderen een fiets die groter is en zonder zijwieltjes. Hun motoriek wordt ontwikkeld en ze kunnen ook op het verkeerd en de omgeving letten. Ze letten op wat er gaande is en handelingen naar aanleiding van wat ze zien. Op school betekent dit ook dat ze zelfstandiger worden. Opdrachten plannen, inleverdata onthouden en huiswerk beheren leren ze steeds beter.
Na het ‘gewone’ fietsen zijn er fietsers die gaan mountainbiken of wielrennen. De ervaring en vaardigheden moeten nu op een nieuwe en andere manier worden gebruikt. Samenwerken met andere fietsers en pieken op de juiste momenten wordt van belang. Uithoudingsvermogen en kracht wordt ook steeds belangrijker. Plannen en doelgericht denken worden ook op school belangrijker. De dingen waaraan de kinderen werken worden complexer en doelen worden over langere tijd verspreid. Er moeten verschillende projecten tegelijkertijd worden beheerd en er moeten prioriteiten worden gesteld, leerlingen moeten steeds efficiënter te werk gaan.
De eisen op school zijn afgestemd op de voortgang van deze ontwikkeling.
Verschil in executieve functies
Zoals bij alle ontwikkelingen die een mens doormaakt loopt ook de ontwikkeling van executieve functies bij niemand exact het zelfde. Pers persoon is er altijd een bepaalde variatie in executieve functies. Sommige mensen zijn geboren met sterke executieve functies, andere zwakke en zoals altijd. de meeste mensen ergens tussenin. Binnen deze kaders hebben sommige leerlingen meer hulp nodig bij het beheren van tijd en taken. Niet iedereen die hier hulp bij nodig heeft, heeft direct een aandoening of diagnose. Structuur in het klaslokaal kan al veel helpen voor de kinderen die onderin de gemiddelde stroom zitten. Toch blijven er altijd een paar leerlingen over met meer uitgesproken problemen met aspecten van executieve functies. Vaak is er naast problematiek in de executieve functies meer aan de hand. Sommige aandoeningen zijn tijdelijk, andere blijvend.